Covid19 Hastaları için öneriler -1

Hastalığınızı öğrendikten sonra dikkat etmeniz gerekenler:

Ağır Covid19, mide-bağırsak tutulumu tablosudur. Akut ishal hastalığı nasıl tedavi edilmesi gerekiyorsa, birebir aynı metodlarla ve ACİL-HIZLI bir şekilde tedaviye başlanmalıdır. Bir zaman sonra ortaya çıkan kabızlık ve aşırı bağırsak gazları, HAYATİ önemi olan bir problemdir. Mutlaka önlenmelidir. Kabızlık ve gaz yakınması başladığında gıdalarla iyileşmezse, mutlaka doktor kontrolünde laktuloz kullanılarak giderilmelidir. Aksi halde,hastalık başladıktan ortalama  yedi gün sonra, akciğerlerinizde aşırı lenf sıvısı birikerek, nefes darlığı yaşamanıza sebep olur. Öncesinde tedbir alınmadığı için sonradan gelişen bu klinik duruma pnömoni denmektedir.

Sıvı Alımı: En erken zamanda içebildiğiniz kadar sıvı içmeye başlayın. Yanıbaşınızdan suyu ayırmayın. Yaşlılarımızın hastalıktan daha fazla zarar görmelerinin temel sebebi, sık idrara çıkma korkusuyla az sıvı tüketmeleridir. Diğer sebebi ise, bağırsak hücrelerinin kendini yenileme kabiliyetlerinin zayıf oluşudur. Bu sorunu doğru beslenmeyle aşmaya çalışın.

 Ayran (Tansiyonunuz normalse az tuzlu), yoğurt, sarı kayısı kompostosu, dağ kekiği+limon çayı, kefir, nane+limon çayı, her türlü çorba (özellikle işkembe, kelle paça çorbası, kemik ilikli çorbalar vs) tüketin. Hazır meyva sularına yaklaşmayın.

Akşam 18.00 den sonra kesinlikle sıvı almamaya çalışın. Gece geç vakit sıvı almaya devam ederseniz, uyku uyumanıza engel olacak kadar aşırı öksürük yapabilir. Bu da, vücut direncinizin düşmesine sebep olur.

Havalandırma: “Bir defa hastalandım nasıl olsa” diyerek havalandırmayı ihmal etmek büyük bir yanlıştır. Havalandırması yapılmayan oda havasına, kendi solunum yollarınızda bulunan virüsünüzü salarsınız. Kendi saldığınız virüsle her gün tekrar tekrar enfekte olmaya devam edersiniz. Yakınmalarınız gün geçtikçe artar. Hafif enfeksiyondan ağır enfeksiyona geçenlerin çoğunun ağırlaşma sebebi, hastalandıktan sonra ortam havalandırmasını ihmal etmeleridir. Bu sebepten, havalandırma en önemli tedbirdir. Aksi halde tekrar tekrar, her geçen gün vücudunuza ilave virüs almaya devam edersiniz. Hastalık tablonuzu ortama saldığınız kendi virüsünüzle artırırsınız.

Mümkün olduğunca evdeki tüm camlar sürekli açık olmalıdır. Gece yattığınız odanın penceresi 2 parmak açıklık kalacak şekilde sabitlenmelidir.

Paranazal Sinüs Lavajı: Mümkünse günde 5-6 defa ve özellikle yatmadan hemen önce, genzinize bolca su verin ve kuvvetli bir şekilde sümkürerek boşaltın. Virüs vücudunuza, burun ve ağızdan soluk alıp vermekle girer. İlk olarak sinüslerinizin çevresine yerleşir ve bu bölgedeki salgıların içinde çoğalır. Sümkürmek, virüsle bulaşık salgıların uzaklaştırılmasını sağlar. Aksi halde gündüzleri ve özellikle de gece yatarken, refleks yutkunmayla farkında olmadan virüsle bulaşık salgılar mide bağırsaklarınıza inerek, hastalığınızın daha da ağırlaşmasına sebep olur.

Hareketlilik: Hareketlilik olmazsa olmazdır. Tedavinin en önemli parçasıdır. Sürekli bir hareket halinde olun. Mutlaka uğraşacak bir işiniz ve aktiviteniz olsun. Saat başı hafif baş, boyun, omuz, kol ve gövde hareketleri yapın. Vücut egzersizlerine tam olarak iyileşene kadar, ara vermeden devam edin.

Uyku: Gündüz uyku uyumayın. Mümkünse gece 23.00 gibi uyumaya çalışın. Sırt üstü yatıp uyumayın. Yüzükoyun yatın ve deliksiz bir uyku uyumaya çalışın. Yatış pozisyonunuz tedavinizin bir parçasıdır. Yüzükoyun yatmak, akciğerlerin lenfatik drenajını, temizlenmesini kolaylaştırır ve iyileşmeyi hızlandırır. Normal uyku düzeni, hormonal dengenizi fizyolojik sınırlarda tutarak, iyileşmeyi kolaylaştırır.

Kabızlık ve Bağırsak Gazları: Kabızlık ölüme kadar götüren kötü tablonun başladığının habercisidir. Belli belirsiz bir ishal sonrasında meydana gelir. Geç farkına varma ihtimaliniz yüksektir. “Zaten iştahsızım. Yemek yemedim. Ne yedim ki lavaboya götürsün?” demeyin. Kesinlikle ilk günden itibaren kabızlığa karşı önlem alınmalıdır. Bunu önlemek için, sabah akşam birer kase yoğurt+ kayısı reçeli+ 1 çay kaşığı çörek otu yağını birlikte karıştırıp tüketin. Sarı kayısı kompostosunu bolca tüketin. Sürekli bir şeylerle meşgul olun ve hareketli olun. Hareket kabızlığı önler. Hareketsizlik, sonuçta kabızlığa sebep olur. Kabızlık düzelmezse, en kısa zamanda laktuloz kullanmanız gerekebilir. Bunun için doktorunuza danışın. Mide barsak gazlarının fazla olması gizli kabızlığın belirtisi olabilir. Bu tarz yakınmalarınız için mutlaka doktorunuzdan barsak gazı giderici ilaç talep edin. Aksi halde barsak içi basıncın artması sebebiyle nefes darlığı yakınmanız başlar.

Beslenme: Ekmek, pilav, kuruyemiş, taze süt vs gibi kabızlık ve aşırı barsak gazı yapabilecek tüm gıda maddelerinden uzak durun.

SON SÖZ: Ağır Covid19 bağırsak tutulumudur. Erken tedavi edilmezse 7 gün sonra nefes darlığı başlar. Pnömoni hastalığın kendisi değil, sonradan gelişen bir komplikasyonudur. Hastalığın kendisini erkenden kontrol altına alırsanız pnömoni denilen tablo asla meydana gelmez. İlk günden itibaren yukarıdaki önerilere dikkat edelim.

Uzm Dr Orhan Kara-Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı