 |
Günümüzün en zor, en takdir edilesi ve en kutsal mesleklerinden biri; gazetecilik…
Öylesine geniş ki kapsadığı alan;Muhabirlik, yazı işleri müdürlüğü, istihbarat şefliği, ressamlık, karikatürcülük gibi farklı kolları bünyesinde barındıran ve aslına bakarsanız benim de hayalim olan bir meslek..
Bu yazımda gazetecilerin yaşadığı onlarca sıkıntılardan sadece biri olankıdemtazminatı ve iş sözleşmesinin feshi sorununa değinmek istiyorum.
Gazetecileringerek farklı bir İş Kanununa tabi olmaları gerekse bu konuda yararlanacağı kaynakların az olması, işçilik hakları konusundabilgi sahibi olmalarını engelliyor.
GAZETECİLERİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ HAKLI FESHİ
Gazeteciler aşağıdaki nedenlere dayanarak iş sözleşmelerini derhal feshedebilir ve kıdem tazminatına hak kazanır. Bu sebepler şu şekildedir;
1) Gazetecinin şeref ve şöhretine ya da manevi değerlerine zarar verilmesi,
Bu maddeye örnek olarak; Ersin Bal ve Mahmut Bulut olayı, Evin Göktaş olayı , Kamuran Zeren olayları verilebilir.
2) Sağlık sebepleri,
3) Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri,
4) Zorlayıcı sebepler
KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANMA ŞARTLARI
Kıdem tazminatı, belirli süre çalışmış olan ve kanunda gösterilen sebeplerden biri ile sözleşmesi feshedilen gazeteciye veya ölümü halinde hak sahiplerine, ödenmesi gereken tazminat türüdür. Kıdem tazminatına hak kazanmak için yukarıda saydığım bir nedenden dolayı gazetecinin iş sözleşmesini feshetmesi yahut işverenin haksız bir nedenle gazetecinin iş sözleşmesini tek taraflı feshetmesi gerekmektedir.Temel şartlar bakımından kıdem süresi normal işçiden farklı olarak göze çarpmaktadır.
1) GAZETECİNİN GAZETECİLİK MESLEĞİNDE EN AZ BEŞ YIL ÇALIŞMIŞ OLMASI
Gazetecinin kıdem tazminatına esas kıdemi, mesleğe ilk giriş tarihinden itibaren hesaplanır. Dolayısıyla her bir işyerinde ne kadar süre çalıştığına bakılmaksızın mesleğe giriş tarihinden itibaren 5 yıl esas alınmalıdır.
Deneme süresi de gazetecinin kıdemine dahildir. Sözleşmenizde deneme süresi yer alsa dahi bu süre de 5 yıla eklenecektir.
Gazeteci, değişik yayın organlarında çalışarak, kıdem tazminatına hak kazanmak için gerekli süre olan 5 yılı doldurduğunda, tüm kıdem süresi için son işvereni, kıdem tazminatını ödeyecektir.
2) SÖZLEŞMENİN KANUNDA GÖSTERİLEN HAKLI SEBEPLERDEN BİRİ İLE FESHEDİLMESİ
Haklı nedene dayanan fesih halinde gazeteci ihbar müddetini beklemeden akdi sona erdirebilir, kıdem tazminatı alabilir.
İşverenin, haklı bir sebep olmaksızın, süresi belirsiz basın iş sözleşmesiyle çalışan gazetecinin sözleşmesini feshetmesi, gazeteciye kıdem tazminatı ödemesini gerektirir.
3) GAZETECİNİN ÖLÜMÜ
Gazetecinin ölümü halinde de işveren 18. madde gereğince hak sahiplerine kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür. Bu halde, kıdem tazminatı “ölüm tazminatı” adını almaktadır.
KIDEM TAZMİNATININ MİKTARI VE HESAPLANMASI
Kıdem tazminatının miktarı, son aylığı esas alınmak suretiyle, sözleşmenin ilişkin olduğu her hizmet yılı için BİR AYLIKücret tutarındadır. Yıldan artan kesirler için de aynı oranda ödeme yapılır. Ancak, altı aydan az hizmetler hesaba katılmaz.
Diğer iş kanunlarına göre ödenen kıdem tazminatları tümüyle gelir vergisinden muaf iken, gazetecinin 24 aylık ücretine karşılık gelen kıdem tazminatı tutarı gelir vergisinden muaf olup, bunu aşan kısmı vergiye tâbidir (Gelir Vergisi K. md. 25/VII)
Gazetecilere ödenen kıdem tazminatında gazetecilerin lehine olan bir düzenleme de bulunmaktadır. Ödemeler temel ücret üzerinden tavan sınırlaması olmaksızın yapılabilmektedir. Bu durum gazetecilere hak etmiş oldukları gerçek ücretin verilmesinde rol oynamaktadır. (Uçum ve Karataş, 2008).
Gazetecilerin kıdem tazminatı dışında hangi işçilik ücreti alacağına hak kazandığını içeren yazılarım devam edecektir. Diğer yazılarımda bu içeriklere ulaşabilirsiniz.
Basın İş kanuna göre Kıdem tazminatı konusunda daha detaylı ve kapsamlı bilgi alabilmek için bu alanda uzman bir avukatla görüşmeniz açacağınız davaya olumlu yansıyacaktır.