Tüp bebek tedavisi planlayan çiftlerin, “tedaviye başlamadan önce neler yapılması gerektiği” ile ilgili akıllarında birçok soru işareti bulunmaktadır. Tedavi öncesinde hangi testler yapılmalı?, hangi ilaçlar kullanılmalı?, nasıl beslenilmeli? hangi vitamin takviyeleri kullanılmalı? vb sorular, tüp bebek sürecine girecek olan çiftlerin aklındaki sorulardan sadece birkaç tanesidir.
Tüp bebek tedavisi öncesi hazırlık sürecinin, tüp bebek tedavisiyle hamilelik şansını doğrudan etkilediğini belirten Kadın Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Doç.Dr.Selçuk Selçuk, tüp bebek öncesi yapılması gerekenleri sizler için anlattı.
Tüp Bebek tedavisine başlamadan kısırlık araştırması için gereken testlerin tamamını yapılmış olması gerekiyor.
Tüp bebek tedavisi öncesinde istediğimiz testler;
İlk olarak tedavi öncesinde rahim filminin önemi ile başlayabiliriz. Rahim filminde rahim iç zarı ve tüpler değerlendirilmektedir. Rahim iç kavitesinde polip, yapışıklık, perde, miyom gibi embriyonun tutunma ve dolayısıyla hamilelik şansını azaltacak bir anormallik olup olmadığı; rahim filmi ile detaylı olarak değerlendirilebilir.
Özellikle rahim içi yapışıklıklar, rahim perdesi ve küçük poliplerin tanısı ultrason değerlendirmesinde konulamayabilir.
Rahim iç kavitesinde yapışıklık, polip, perde ve miyom varsa bunlar mutlaka tüp bebek öncesi tedavi edilmelidir. Çünkü bunlar embriyonun rahim iç zarına tutunma olasılığını ciddi şekilde azaltmakta ve başarısız tüp bebek denemelerine neden olmaktadır.
Bunların dışında, tüplerde sıvı birikimi olup olmadığı ultrasonla anlaşılamayabilir ve rahim filmi tüplerde sıvı birikimi (hidrosalpenks) varlığını saptamada en duyarlı testtir. Tüplerde sıvı birikimi, tüp bebek tedavisi ile hamile kalma şansını %50 oranında azaltan bir durumdur. Bu nedenle tüp bebek başarı şansını arttırmak için tedaviye başlamadan önce tüplerde sıvı birikimi varsa mutlaka bu durum düzeltilmelidir.
Rahim iç zarındaki ve tüplerdeki problemlerin gözden kaçmaması için tüp bebek tedavisi öncesinde mutlaka rahim filmi çekilmelidir.
Rahim filminin özellikle bu işte uzmanlaşmış görüntüleme merkezlerinde çekilmesi film kalitesi için önemlidir, çünkü kötü çekilmiş bir rahim filmi bizi bir çok konuda yanıltabilmektedir.
Adetin 2. veya 3. gününde yapılan tiroid ve süt hormonu testleri yapılmalı ve bir anormallik varsa bu hormon düzensizlikleri tüp bebek tedavisine başlamadan önce mutlaka tedavi edilmelidir. Özellikle tiroid hastalıkları hem tüp bebek tedavi başarı şansını azaltır hem de hamile kalan kadınlarda düşük riskini arttırmaktadır.
Sonuç olarak; tüp bebek tedavisi öncesi yapılması gereken testler yapılmalı, bir anormallik varsa önce bunlar düzeltilmeli sonrasında tüp bebek tedavisine başlanmalıdır, böylece tüp bebek tedavi başarısızlıklarının ve gereksiz tüp bebek denemelerinin önüne geçilmiş olur.
Tüp bebek tedavisi öncesinde ikinci önemli durum beslenmemiz; düzenli ve sağlıklı beslenme çok önemli, antioksidan ve vitamin içeriği yüksek besinleri tüketmeye özen göstermeliyiz. Taze sebze meyve, yağsız et, az yağlı süt ve süt ürünleri, tam taneli tahıllardan zengin beslenmeye dikkat edelim.
Akdeniz tipi diyetle beslenmenin tüp bebek tedavisiyle hamilelik şansını arttırdığını gösteren çalışmalar bulunmaktadır.
Tüp bebek tedavisinden önce ve tedavi sırasında beslenme şeklinde dikkat edilmesi gerekenleri özetleyecek olursak;
Tüp bebek denemelerinde ideal kilosunda olan kadınların hamile kalma şansı anlamlı olarak daha yüksektir. Tüp bebek tedavisinden önce diyet ve egzersizle hastaların ideal kilolarına ulaşması; hem tedavi sürecinin daha rahat geçmesini sağlayacak hem de tedavi başarısını arttıracaktır.
Vücut kitle indeksi yüksek olan kadınlarda yumurta büyütme sırasında kullanılan ilaç dozları ciddi şekilde artmaktadır. Bunun dışında kilolu hastalarda yumurta toplama işlemi sırasında komplikasyon gelişme riski daha yüksektir. Hamilelik sürecine yüksek kiloyla başlayan kadınlarda karşılaşılan en önemli problemlerden biri düşük riskinin ciddi şekilde daha yüksek olmasıdır.
Stres ve kaygının sağlığımız üzerindeki olumsuz etkilerini biliyoruz. Benzer şekilde son yıllarda yapılmış çalışmalarda tüp bebek tedavi başarısızlıklarında stres ve kaygının önemli risk faktörleri olduğu gösterilmiştir.
Tedaviye başlamadan önce stres ve kaygı bozukluğu problemi olan hastaların mutlaka profesyonel destek almalarını öneriyoruz. Kaygı ve stres düzeyinizin azalmasıyla birlikte tüp bebekle hamilelik şansınızın artacağını unutmayın.
Tüp bebek tedavisi planlayan çiftlerin en sık sordukları soruların başında “hangi vitaminleri kullanmalıyız?” sorusu gelmektedir. Antioksidan içerikli multivitamin ilaçların yumurta kalitesini ve sperm kalitesini arttırdığını gösteren çalışmalar olmakla birlikte bu ilaçların kesin faydalı etkisi gösterilememiştir.
Piyasada çok sayıda multivitamin ilaç bulunmakla beraber bu ilaçların hepsinin içeriği birbirinden farklı olabilmektedir. Tüp bebek tedavisi öncesinde bir vitamin takviyesi gerekiyorsa, bu ilaçlar mutlaka doktor önerisi ile kullanılmalıdır. Çünkü bilinçsizce fazla dozda ve sürede kullanılacak multivitamin ilaçların sağlığımıza zarar verebileceği unutulmamalıdır.
Bunun dışında çok yüksek fiyatlı multivitaminlerin daha iyi olduğu inancı yanlış bir düşüncedir, buna karşın çok düşük fiyatlı multivitaminler de düzgün şartlarda üretilmemişse sağlığınız için ciddi tehlike oluşturabilmektedir. Sonuç olarak; seçilecek multivitamin fiyatına göre değil hastanın ihtiyacına göre belirlenmelidir.
Embriyo transferi öncesi sağlıklı beslenmek, kafein (çay, kahve, çikolata, asitli içecekler) tüketimini azaltmak gerekiyor. Bitki çaylarının hiçbirinin tüketimi önerilmiyor.
Transfer öncesi doktorunuzun planladığı ilaç tedavisine harfiyen uymak gerekiyor, ilaçları zamanında düzenli bir şekilde kullanmak gerekiyor.
Transfer öncesi dönemde stres ve kaygı düzeyini azaltmak gerekiyor, olumsuz düşüncelerden uzak durmak gerekiyor.
Transfer sırasında idrara sıkışık olmak gerekmektedir, kabızlık yapacak yiyeceklerden uzak durmak ve bol sıvı tüketimi önerilmektedir.