Konu ile ilgili geçen yazımızın ilk bölümünde: konuyu Barzanilerin kim olduğu ve bu hareketin arkasında kimlerin olduğu cümlesi ile yazımıza son vermiştik. Bizim bu konuyu işlememizde ki asıl amacımız; uzun bir süreç olan Barzani hareketinin bütün detayları ile sizlerin gündemini meşgul etmek değildir..
Asıl ortaya çıkarmak istediğimiz konu; 1948l’erden sonra Barzani hareketinin yavaş yavaş kimlerin paraleline girdi konusunu irdelemektir..
Evet, 1930’lu yıllarda Irak’ı fiilen yöneten İngilizler, Barzani Ailesi’ni etkisiz kılmak için, Türkiye’den dönen ailenin ileri gelenlerini ülkenin çeşitli yerlerinde göz hapsinde tuttu. İngilizler Barzaniler’i sürgüne göndermiş ve Şeyh Ahmed’i tutukladılar. Aşiret yönetiminde ipler Seyh Ahmed'den Molla Mustafa Barzanî'nin eline geçmişti. Sürgünlükler yaşayan, liderliği kardeşi Molla Mustafa'ya kaptıran Şeyh Ahmed, aşireti üzerinde yeniden nüfuz kazanmak için dinî konumunu kullanıyordu.
1939 yılında 2. Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine bölgeden kısman uzaklaşan İngilizlerin boşluğundan yararlanan Barzani Ailesi ve aşireti tekrar köylerine geri döndüler. Şeyh Ahmed’de serbest bırakıldı. Ancak savaşın İngilizler ve müttefiklerin de galibiyetiyle sonuçlanması üzerine İngilizler tekrar Ortadoğu’ya dönmüş duruma hakim olmuş ve Barzaniler tekrar İngilizler ile yüz yüze kalmışlardı.Barzaniler 1940 yılında Nasıriye’den Süleymaniye’den nakledildi. Bu tarihlerde Süleymaniye yoğun olarak Kürt örgütlerinin faaliyeti altındaydı. Molla Mustafa Barzani bunu kaçırmadı 1943 yılına kadar yoğun temaslar yürüttü.
MOLLA MUSTAFA BARZANİ FİRAR EDEREK KAÇTI
10 yılı aşan bir süre sürgün’de kalmak ve ağır şartlar altında yaşamak zorunda kalan Barzanilerin bu durumunu, Mele Mustafa Barzani daha fazla kaldıramadı. Süleymaniye’de Hêvi örgütü ile ilişki kuran Mele Mustafa, 1943 yılında sürgünde bulunduğu Süleymaniye’den firar ederek İran’a geçti. Barzani’nin İran’a geçtiği dönemin bir diğer özelliği de, Kadı Muhammed önderliğindeki İran Kürt hareketinin yakaladığı gelişmedir. Mustafa Barzani, Kadı Muhammed’in kendisini koruyacağından emindir.
Bölgede bulunan Sovyet subayları ile de ilişkiye giren Mustafa Barzani’nin, Sovyetler’in isteği üzerine 1945 yılına kadar yaklaşık 2 yıl boyunca, İngiliz güçlerinin eline geçmemek için İran’da Mirava köyünde saklandığı da, bilinen diğer bir bilgidir. Sovyet desteğini alan İran Kürtleri, 22 Ocak 1946’da, Mahabad kentinin ÇarçıraMeydanı’nda Mahabad Kürt Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan ettiler. Mahabad Kürt Cumhuriyeti’nin başına geçen Kadı Muhammed, önemli bir kısmı Barzanilerdenoluşan ordunun başına general rütbesiyle taltif ettiği Mustafa Barzani’yi getirdi. Mele Mustafa aynı zamanda, birçok aşiretin yeni Cumhuriyet’e desteğini sağlamada da önemli bir başarı elde etti.
Mustafa Barzani’nin bu dönemden çıkardığı en önemli dersin, Kürt hareketinin başarıya ulaşmasının yolunun partileşmeden geçtiğini görmesidir. 1945 yılında kurulan İran Kürdistan Demokrat Partisi’nin (İ-KDP) yapılanmasını örnek alan Molla Mustafa, 16 Ağustos 1946’da, Irak Kürdistan Demokrat Partisi’ni kurdu
Kaynakça:tımeturk.com
İnşallah gelecek yazıda buluşmak dileği ile.. DEVAM EDECEK