İlave Tediye Ve İkramiye Alacağı

İş hukukundan kaynaklanan bir alacak kaleminden bahsetmek istiyorum bu yazımda sizlere: İlave Tediye ve İkramiye…

6772 sayılı kanun ve diğer yasal mevzuat kapsamında ödeneceği düzenlenen, Toplu iş sözleşmeleri ile miktarı ve ödenme günleri düzenlenen bir ikramiye alacağı türüdür.

1. KİMLER ALABİLİR?

Genel olarak;

1. Genel bütçeli kuruluşlar
2. Özel bütçeli kuruluşlar
3. Döner sermayeli kurumlar
4. Sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olan şirket ve kurumlar ve bunlara bağlı kuruluşlar
5. Belediyeler ve bunlara bağlı teşekküller
6. Yargıtay kararları gereğince anılan kanun kapsamında değerlendirilmesi gerek 5018 sayılı yasada yer alan kurumlar
   • Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar
   • Sosyal Güvenlik Kurumları
7. 3460 ve 3659 sayılı Kanunlar kapsamına giren İktisadi Devlet Teşekkülleri ve diğer kurum, banka, ortaklık ve müesseseler

2. İLAVE TEDİYE YILDA KAÇ DEFA ÖDENİR?

İlave tediyenin yılda kaç defa verileceği 6772 sayılı Yasayla belirlenmiştir. İşçilerin çalıştıkları işyerlerinin Yasa kapsamında olup olmaması kaç defa tediye ödemesi yapılacağını belirleyecektir.

• 6772 sayılı Yasanın 1. maddesine göre işçinin 1 aylık ücreti tutarında yılda 1 defa ilave tediye ödenir.
• Yasanın Ek 1. maddesine göre ayrıca Toplu İş Sözleşmesiyle en fazla 2 ilave tediye daha verilir.
• Yasanın 3. maddesine göre Cumhurbaşkanı kararıyla da yılda bir defa daha ilave tediye verilebilir.

3. ZAMANAŞIMI

Söz konusu açacak olduğunuz dava ücret alacağına ilişkin olup 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Dava tarihinden geriye yönelik 5 yıllık zamanaşımı söz konusudur. Hak kaybına uğramamak amacıyla sürelerin dikkatlice takip edilmesi gerekmektedir.

4. İLAVE TEDİYE HESAPLANMASI

İŞÇİNİN ÜCRETİ VE HESAPLAMAYA ESAS ÇALIŞMA SÜRESİ, bu alacağın hesaplanmasına esas teşkil eder. Aşağıda örnek bir hesaplamaya yer verilmiştir.

5. ÜCRET BELİRLENİRKEN NEDEN 26 GÜN DİKKATE ALINIR?

6772 sayılı Kanunun 4. maddesindeki bir aylık ücretin hesabında hafta ve genel tatil ücretlerinin dikkate alınamayacağı hükmü bulunmaktadır. Bu hükümden hareketle Yargıtay, işçiye çalışmadığı hafta tatilleri için ödenen ve ayda ortalama 4 gün tutan hafta tatili ücretlerinin düşülmesi ile bir aylık ücret tutarındaki ilave tediyenin “26 günlük ücret miktarında” hesaplanması gerektiği sonucuna varmıştır.

Yargıtay’ın istikrar kazanmış bu yöndeki kararları nedeni ile ilave tediye 26 günlük ücret üzerinden hesaplanmaktadır. Fakat bu hususta işçinin bağlı olduğu sendikanın imzaladığı Toplu İş Sözleşmesi de önem arz etmektedir. TİS ile beraber 30 gün, yılda 2 defa olarak da ödenebilir.

6. İLAVE TEDİYE HESAPLAMASINDA ESAS ALINACAK SÜRELER

Yasanın 4. maddesinde işçilerin 1 yıllık çalışma süresinin hesabında ilave tediye ödenmesi açısından hangi sürelerin dikkate alınacağı değerlendirilmiştir. Buna göre;

• Kanuni izinler (Yıllık izin, hafta tatili vb yasadan kaynaklı izinler)
• İdari izinler
• Ulusal bayram ve genel tatil günleri
• Yine yasa gereğince münavebeli işçilerin (vardiyalı işçilerin) münavebe sebebiyle çalıştırılmadıkları günler çalışmış gibi sayılır

7. İLAVE TEDİYE HESAPLAMA ŞEKLİ

Yasada bir aylık ücret tutarında ilave tediye ödeneceği belirtilmiş olup, 1 aylık ücretin belirlenmesinde hafta tatillerinin hesaba katılmayacaktır. Buna göre 4 günlük sürenin düşülmesinden sonra 26 günlük ücret üzerinden hesaplama yapılması gerekecektir.

Öncelikle işçinin bir tam ay çalışması karşılığında ödenen çıplak brüt ücretin tespiti gerekmektedir. Bu ücretin 30 güne bölünmesiyle günlük brüt ücrete ulaşılmaktadır. Buna göre;

Günlük Brüt Ücret = Aylık Ücret / 30 Gün şeklinde hesaplanacaktır.

İşçiye yılda 2 defa ilave tediye ödendiği varsayımı altında; bir yılda toplam ilave tediye alacağı gün sayısı:

İlave Tediye Gün Sayısı: 26 gün x 2 ilave tediye= 52 gün olacaktır.

İşçinin bir tam yıl çalıştığı durumda alacağı ilave tediye:

360 gün x 52 gün / 360 gün = 52 gün olacaktır. 4 parça olarak ödendiği durumda her bir ödemede (52 gün / 4=) 13 günlük ilave tediye ödemesi yapılacaktır. (TİS ile 60 gün olarak belirlenmediyse)

İşçinin yılın belli bir bölümünde çalışmadığı durumda alacağı ilave tediye:

Çalışılan gün sayısı x 52 gün / 360 gün

= Hak edilen ilave tediye günü şeklinde hesaplanacaktır. Hak edilen ilave tediye gün sayısının işçinin bir günlük ücreti ile çarpınca ödenecek brüt tutar hesaplanmış olur. (TİS ile 60 gün olarak belirlenmediyse)

Örnek vermek gerekirse;

İşçinin 01.11.2021 yılında işten ayrıldığı varsayalım. Yılda iki defa ilave tediye verildiği durumda işçiye ödenecek ilave tediye gün sayısı; 01.01.2021 – 01.11.2021 tarihleri arasına denk gelen 305 gün olacaktır. Bu durumda işçiye:

305 gün x 52 gün / 360 gün = 44,05 gün üzerinde ilave tediye ödenecektir. (TİS ile 60 gün olarak belirlenmediyse)

Buna göre işçiye yapılan ödeme tutarı, işçinin günlük brüt ücretine göre (Günlük brüt ücret x 44,05 gün=) şeklinde hesaplanacaktır.

• TİS sözleşmesi ile kararlaştırılan ikramiyelerin ödendiğinin ispatı davalı işverene aittir. Davalı işveren ücretin ödendiği hususunu ispatlamak zorundadır.

8. İLAVE TEDİYENİN ÖDENMEMESİNİN SONUÇLARI

İlave tediye ücret tanımının içine girmektedir. Bu nedenle ilave tediyenin hiç ödenmemesi, eksik ödenmesi ya da zamanında ödenmemesi işçiye İş Kanunun 24. maddesi gereğince iş akdini haklı nedenle fesih hakkını verecektir. Ayrıca zamanaşımı dikkate alınarak açılacak davalarda davanın kazanılması oldukça yüksek ihtimaldir.

İş hukukundan kaynaklanan ilave tediye ve ikramiye alacağı davalarında gerek usuli işlemler gerekse hesap karmaşasından kaynaklı bir hak kaybına uğramamanız amacıyla bu alanda uzmanlaşmış bir avukata danışmanız yararınıza olacaktır…